Tun Dr. Ismail Bin Dato' Abdul Rahman Wira Negara

0 comments

Tun Dr. Ismail Bin Dato' Abdul Rahman Wira Negara

Contoh Pemimpin Tegas & Jujur Ke arah Perpaduan & Keharmonian


Oleh Tun Sheikh Engku Bendahara

Tun Dr. Ismail bin Dato’ Abdul Rahman ialah Timbalan Perdana Menteri Malaysia Kedua. Beliau telah dilantik sebagai Timbalan Perdana Menteri Malaysia Kedua oleh YAB Tun Abdul Razak pada 22 September 1970. Semasa MAGERAN melaksanakan dasar pentadbiran dan pemerintahan negara ketika darurat pada Mei 1969-Februari 1971, Tun Dr. Ismail menjawat Timbalan Pengarah MAGERAN. Beliau juga merupakan seorang tokoh profesional dan politik Melayu yang turut serta dalam perjuangan menuntut kemerdekaan Tanah Melayu daripada British.

Tun Dr. Ismail ialah anak watan negeri Johor. Beliau dilahirkan pada 4 November 1915 di Johor Bahru dari sebuah keluarga elit, berpendidikan tinggi dan mempunyai banyak harta. Bapanya, Dato’ Abdul Rahman bin Mohd Yassin telah bermastautin di Johor Bahru kerana menjawat jawatan tinggi Kerajaan Negeri Johor. Antara jawatan yang pernah disandang oleh bapanya ialah sebagai kerani, pesuruhjaya daerah, majistret dan bendahari negeri. Di peringkat kebangsaan, bapanya ialah Speaker Dewan Negara yang pertama. Dato’ Abdul Rahman terkenal sebagai seorang tokoh Melayu Johor yang telah menubuhkan Persatuan Melayu Johor menentang Malayan Union. Beliau juga ialah ketua Orang Tujuh yang menuntut Sultan Ibrahim meletak jawatan sebagai Sultan Johor kerana menandatangani persetujuan penubuhan Malayan Union 1946 yang bertentangan dengan Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor 1895.

Dato’ Abdul Rahman dan bapanya Mohd Yassin berasal dari Parit Bakar Muar Johor. Parit Bakar terletak dalam kawasan yang dulunya terkenal sebagai Padang sebelum Bandar Maharani dibuka pada 1884. Padang diperintah oleh ketua tradisional Melayu bergelar Orangkaya yang terdiri dari kaum karabat Mohd Yassin. Mohd Yassin ialah anak kepada Orangkaya Abdul Rahman, Orangkaya Setia Minyak Beku III. Keluarga beliau berasal dari keturunan Raja Melayu Bugis Campa yang terkenal di Padang Muar sejak dari Kesultanan Melayu Melaka. Mereka merupakan keluarga pentadbir yang menyara hidup daripada sumber perkebunan dan perdagangan dan sangat menitikberatkan pelajaran.

Datuk nenek moyang Tun Dr Ismail di Padang dan di Batu Pahat adalah pembesar daerah atas titah atau pelantikan Sultan. Moyang Tun Dr. Ismail di Batu Pahat iaitu Abdul Rahman bin Ismail bergelar Orangkaya Setia Minyak Beku III, Batu Pahat pada 1862-1881. Bapa kepada Abdul Rahman iaitu Orangkaya Ismail bin Orangkaya Ahmad pula ialah Orangkaya Setia Minyak Beku II pada 1855-1862 dan bapa Orangkaya Ismail iaitu Ahmad bin Daing Abdul Rahman menjadi Orangkaya Setia Minyak Beku I pada 1811-1855. Daing Ahmad adalah daripada keturunan Daing Indera Perma Paso berasal dari Sulewasi. Banyak saudara beliau menjadi Orangkaya Muar atau Padang. Daing Abdul Rahman telah dihantar dan disaran oleh saudaranya, Orangkaya Muar mengetuai masyarakat Melayu Bugis dan orang-orang Selat atau Seletar di Minyak Beku setelah berjaya melumpuhkan kegiatan lanun di perairan Batu Pahat. Pada mulanya mereka menjunjung kedaulatan Sultan Melaka kemudian Sultan Johor Pahang dan terakhir kepada Temenggong Johor yang kemudiannya menjadi sultan pada tahun 1885.

Keturunan Tun Dr. Ismail mempunyai hubungan rapat dan bercantum dengan nenek moyang Tan Sri Noah, Tun Dr. Awang Hassan dan Orangkaya-Orangkaya Muar. Mengikut sejarah, pusat pemerintahan datuk nenek moyang mereka yang telah dikurniakan oleh Sultan Melaka kepada anak raja Melayu keturunan Bugis Campa ialah di Bukit Makmur atau Bukit Mor, Muar. Sejak itu, keluarga ini turun-temurun memerintah kawasan bernama Padang dan sekitarnya.

Tun Dr. Ismail mendapat pendidikan awalnya di Sekolah Bukit Zaharah, Johor Bahru. Seterusnya beliau menuntut di English College, (Maktab Sultan Abu Bakar). Kemudian, beliau dihantar oleh bapanya melanjutkan pelajaran di bidang perubatan di Kolej King Edward VII, Singapura pada tahun 1935-1937, tetapi beliau tidak berjaya menamatkan pengajian kerana kurang meminati bidang perubatan yang ditentukan oleh bapanya.

Bapanya, Dato’ Abdul Rahman merupakan seorang yang sangat menitikberatkan pelajaran keluarga hingga ke peringkat tertinggi. Beliau menghendaki anak-anaknya berkelulusan daripada pelbagai bidang profesional selain peguam. Ketika itu, kerjaya peguam merupakan trend dan kebanggaan keluarga elit. Dato’ Abdul Rahman memilih anaknya Tun Dr. Ismail mempelajari ilmu perubatan kerana bersesuaian dengan sikap beliau yang agak pendiam , tegas, cekap dan cepat membuat keputusan dan tindakan. Dr. Ismail pula meminati bidang perundangan dan bercita-cita untuk menjadi peguam seperti bapa dan abangnya, Sulaiman.

Adik-beradik Tun Dr. Ismail selain Dato’ Sulaiman ialah Khadijah, Abdullah, Aishah, Md Yassin, Rafiah, Zubaidah dan Fatimah. Semua adik-beradik beliau berpelajaran tinggi dan menyumbangkan perkhidmatan kepada masyarakat awam. Abangnya, Sulaiman ialah salah seorang anggota Kumpulan Tujuh dan pemimpin UMNO berijazah undang-undang dari Universiti Cambridge dan pernah menjadi Menteri Kabinet dan Persuruhjaya Malaysia ke Australia. Begitu juga dengan yang lain seperti Senator Abdullah, Dr. Zubaidah, YB. Md Yassin dan Fatimah.

Walaupun gagal untuk menamatkan pengajian dalam bidang perubatan di Singapura, Tun Dr. Ismail tetap berkobar-kobar untuk melanjutkan pelajaran dalam bidang perundangan di England, tetapi tidak mendapat biasiswa kerana beliau daripada keluarga berada. Bapanya pula tidak bersetuju beliau melanjutkan pelajaran dalam bidang ini. Bapanya hanya bersetuju membiayai pelajaran Tun Dr. Ismail sekiranya beliau sanggup melanjutkan pelajaran dalam bidang perubatan di Australia. Beliau akur dengan kehendak bapanya. Beliau berjaya malah menjadi pelajar yang sangat tekun dan gigih. Tun Dr. Ismail merupakan pelajar Melayu pertama yang lulus dalam bidang perubatan di Australia.

Penglibatan Tun Dr. Ismail dalam persatuan pelajar ketika di Singapura dan di Australia telah menampilkan ketokohan dan pemikiran beliau terutamanya terhadap kemajuan pendidikan dan perpaduan Melayu. Setelah tamat pengajiannya di Universiti Melbourne, Australia pada tahun 1945, beliau telah berkhidmat di Hospital Tentera Australia. Setelah perang tamat, beliau kembali ke tanah air pada 1947 dan berkhidmat dengan kerajaan Johor sebagai pembantu pegawai perubatan di Hospital Johor Bahru sehingga 1948. Beliau telah melepaskan jawatannya dan membuka klinik sendiri bernama Klinik Tawakal di Johor Bahru kerana aktif dalam persatuan dan tidak suka terikat dengan syarat-syarat yang ditetapkan oleh kerajaan Johor. Pada ketika itu beliau juga dipengaruhi oleh keadaan bapa dan keluarganya serta ahli Kumpulan Orang Tujuh yang telah dipecat oleh sultan.

Tun Dr. Ismail telah mendirikan rumah tangga dengan Toh Puan Norashikin binti Dato’ Mohd. Seth, anak salah seorang pembesar Johor pada tahun 1950. Mereka telah dikurniakan enam orang anak, empat orang lelaki dan dua orang perempuan iaitu Mohd. Taufik (1951), Zailah (1953), Badariah (1957), Mohd. Tarmizi (1960), Zamkhasani (1964) dan Mohd. Arif (1967). Dato’ Mohd. Seth, bapa Toh Puan Norashikin merupakan salah seorang daripada ahli rombongan yang menuntut kemerdekaan 1956 di London sebagai mewakili Sultan Johor.

Tun Dr. Ismail mewarisi sifat keyakinan diri yang tinggi dan suka berdikari. Beliau menjalankan perniagaan dengan membuka kelinik perubatan sendiri yang dinamakan Klinik Tawakal. Beliau suka membantu orang miskin dan yang kurang bernasib baik terutamanya dalam bidang pendidikan dan kesihatan. Penglibatan aktif beliau dalam persatuan bukan politik seperti Persatuan Bekas Mahasiswa Luar Negeri Johor atau Persatuan Siswazah Melayu Johor yang ditubuhkannya, mendorong beliau dilantik menganggotai Dewan Undangan Negeri Johor pada tahun 1948 dan seterusnya sebagai EXCO Kerajaan Negeri Johor. Beliau hanya menceburkan diri dalam parti politik atas permintaan bapanya. Beliau bersama-sama dengan bapa dan keluarga besarnya serta ahli-ahli Persatuan Melayu Johor yang diketuai oleh bapanya sendiri menganggotai UMNO pada 1951 setelah Dato’ Onn meninggalkan parti itu.

Pada tahun 1952, Tun Dr. Ismail dilantik menjadi Ahli Dewan Undangan Persekutuan yang bertanggungjawab terhadap tanah, lombong dan perhubungan. Pelantikannya selaku ahli kabinet kepada Tun General Templer adalah atas permintan YM Tunku Abdul Rahman. Pada Julai 1955 beliau telah bertanding dalam Pilihanraya Persekutuan Pertama dan menang di Kawasan Johor Timur. Berikutan dengan kemenangan itu, beliau dilantik menjadi Menteri Hasil Bumi dalam Pemerintahan Kerajaan Bersendiri dan pada 1956 menjadi Menteri Perdagangan dan Perusahaan Malaya yang pertama.

Tun Dr. Ismail ialah seorang tokoh pemimpin Melayu yang berprinsip dan setia. Beliau merupakan salah seorang pemimpin kepercayaan YM Tunku Abdul Rahman. Beliau dan Tun Abdul. Razak sentiasa bersama-sama dalam perbincangan untuk menuntut kemerdekaan negara sehingga berjaya diperoleh pada 31 Ogos 1957.

Pada September 1957, Tun Dr. Ismail dilantik menjadi Duta Persekutuan Tanah Melayu bertaraf menteri ke Amerika Syarikat di samping menjadi Ketua Tetap dan Wakil Persekutuan Tanah Melayu ke Bangsa-Bangsa Bersatu hingga Februari 1959. Kemudian, beliau menjadi Menteri Hal Ehwal Luar Negeri pada bulan Ogos 1959 dan menjadi Menteri Kementerian Keselamatan Dalam Negeri pada November 1960.

Beliau telah menyumbangkan banyak jasa dan memainkan peranan penting ketika pembentukan Malaysia dan menjadi Menteri Keselamatan Hal Ehwal Dalam Negeri dan Menteri Keadilan setelah Malaysia dibentuk pada 16 September 1963. Beliau juga bertangggongjawab menubuhkan ASEAN dan mewujudkan persefahaman Zon Bebas ASEAN dari segala pengaruh dan campurtangan kuasa tentera asing dan ideology. Beliau terus gigih berkerja meskipun kesihatannya kerap terganggu kerana mengidap barah dan sakit jantung. Kesihatannya bertambah parah apabila berlaku perpisahan Singapura dari Malaysia pada Ogos 1965. Beliau telah bersara awal pada 1 Jun 1967 kerana masalah kesihatan yang bertambah buruk dan memaksa beliau mengikuti rawatan dan berehat.

Apabila berlaku peristiwa 13 Mei 1969, beliau berasa amat bersemangat untuk menyumbangkan bakti semula tanpa menghiraukan masalah kesihatannya. YAB Tun Abdul Razak pula sangat mengharapkan kesediaan beliau menyambung tugas kerana beliau ialah seorang tokoh pemimpin Melayu yang sangat ikhlas, jujur, taat, serius dan tegas serta cekap dan mempunyai pandangan jauh yang sangat penting untuk perpaduan dan keharmonian sebuah negara bangsa. YAB Tun Abdul Razak telah memujuk beliau menganggotai Majlis Gerakan Negara (MAGERAN) berikutan dengan perisytiharan Darurat 1969. Di samping itu, beliau juga dilantik menjadi Penolong Pengarah dalam Majlis Perundingan Negara. Majlis ini berperanan untuk memberikan nasihat kepada MAGERAN tentang perkara-perkara yang berkaitan dengan perhubungan kaum. Bertitik tolak daripada hakikat tersebut, maka dicipta RUKUNEGARA. Satu lagi yang diputuskan oleh Majlis Perundingan Negara ialah Dasar Ekonomi Baru.

Sebagai Menteri Hal Ehwal Dalam Negeri, Tun Dr. Ismail merupakan seorang yang tegas dalam membanteras gejala rasuah dalam kalangan kakitangan kerajaan. Pada 23 Februari 1970, beliau telah mengumumkan satu rang undang-undang tambahan bagi Badan Pencegah Rasuah (BPR) iaitu Ordinan No. 23 Kuasa Perlu Darurat 1970 dikuatkuasakan. Selaku Timbalan Perdana Menteri, Tun Dr. Ismail telah memberikan sokongan yang kuat terhadap Rang Undang-undang (Pindaan Perkara Sensitif) Perlembagaan di parlimen yang dikemukakan oleh Perdana Menteri Malaysia, Tun Abdul Razak pada 23 Februari 1971.

Dalam susunan kabinet baharu yang diumumkan oleh Perdana Menteri, Tun Abdul Razak pada 1 Januari 1973, Tun Dr. Ismail terus diamanahkan jawatan sebagai Timbalan Perdana Menteri, Menteri Hal Ehwal Dalam Negeri di samping Menteri Perdagangan dan Perusahaan. Dalam menghadapi sesuatu isu yang berkaitan dengan kepentingan negara, beliau sangat tegas menyebabkan beliau sangat dihormati oleh kawan dan pihak lawan.

Ketika menjawat jawatan Timbalan Perdana Menteri, Tun Dr. Ismail telah beberapa kali menanggung kerja dan memangku tanggungjawab dan tugas Perdana Menteri ketika YAB Tun Abdul Razak ke luar negeri sama ada bercuti atau melakukan lawatan rasmi. Beliau telah berkhidmat dengan cemerlang sehingga ke akhir hayatnya.

Pada hari Khamis, 2 Ogos 1973, adalah merupakan hari terakhir beliau sebagai seorang negarawan. Beliau sempat merasmikan perayaan Jubli Perak Gabungan Pelajar Melayu Semenanjung (GPMS) pada pukul 4.22 petang. Pada pukul 10.00 malam, Tun Dr. Ismail telah menghembuskan nafas yang terakhir di rumahnya No. 22, Jalan Maxwell, Kuala Lumpur. Pada hari Jumaat, 3 Ogos 1973, jenazah beliau telah disembahyangkan di Masjid Negara selepas upacara sembahyang Jumaat. Jenazah Tun Dr. Ismail telah dimakamkan di Makam Pahlawan Masjid Negara pada pukul 6.30 petang. Kini, sudah tiga puluh lapan tahun perginya seorang tokoh negarawan yang amat berjasa. Negara amat merasa kehilangannya, seorang tokoh pemimpin yang sangat berdisiplin, tegas, berprinsip, ikhlas dan jujur.

Bibliografi :

  1. Abu Bakar Hamid, Md. Ismail Zamzam (ed), Pejuang Terbilang Johor, Yayasan Warisan Johor, 2002.
  2. Abu Bakar Hamid, Md. Ismail Zamzam (ed), Tokoh Ternama Johor, Yayasan Warisan Johor, 2003.
  3. Abu Bakar Hamid, Md. Ismail Zamzam (ed), Johor Mengabdikan Baktimu, Yayasan Warisan Johor, 2005.
  4. Abu Bakar Hamid, Md. Ismail Zamzam, Kamdi Kamil (ed), Johor Mengenang Sumbangsihmu, Yayasan Warisan Johor, 2006.
  5. Ibrahim Mahmood, Sejarah Perjuangan Bangsa Melayu, Pustaka Antara : Kuala Lumpur, 1981.
  6. Jabatan Penerangan Malaysia, Biographical Note of Tun Dr. Ismail bin Dato Haji Abdul Rahman, Kuala Lumpur, 1971.
  7. Mohd. Tajuddin Hj. Abd. Rahman, Tun Dr. Ismail Negarawan Bangsa, Pelanduk Publications : Kuala Lumpur, 1987.
  8. P. Lim Pui Huen, 1855 – 1957 Local History, Local Landscapes, Straits Times Press: Singapore, 2009.
  9. Tan Sri Datuk Abdul Samad Idris, 25 Tahun Merdeka, Pustaka Antara : Kuala Lumpur, 1981.
  10. Rentetan Perjuangan Bangsa, MK Direct Sdn. Bhd. : Selangor, 2005.
  11. Katalog Bahan-Bahan Sudut Wira Tun Dr. Ismail Dato’ Abdul Rahman Edisi II, Arkib Negara Malaysia : Kuala Lumpur, 2000.
  12. Ramlah Adam, Biografi Politik Tunku Abdul Rahman Putra, Dewan Bahasa & Pustaka: Kuala Lumpur, 2004.
  13. Yusof Harun, Tunku Idealisme Dalam Kenangan, Yayasan Bumiputera: Pulau Pinang, 1991.
  14. 50 Tahun Pengisytiharan Tarikh Kemerdekaan 1956-2006, Arkib Negara Malaysia: Kuala Lumpur, 2007.

Responden

  1. Hj. Mustapha Meon@Mus Onn –Lahir 9 April 1933

Bekas Wartawan Utusan Melayu 1957-1979. Beliau pernah bertugas mendampingi Tun Dr. Ismail untuk mendapat berita-berita langsung.

Ahli Jawatankuasa Penerbitan dan Penerangan Persatuan Sejarah Malaysia Batu Pahat 2008/2009.

Tarikh dan Tempat Temubual: 10.00 pagi, 23 Mac 2009 di Pejabat Persatuan Sejarah Malaysia Batu Pahat.

  1. Hj. Abdullah Dato’ Mohd. Noor – Lahir 7 Februari 1933

Bekas pesara (1988) pegawai perkeranian kerajaan negeri Johor yang telah berkhidmat selama 31 tahun dan mengenali keluarga Dato’ Abdul Rahman di Batu Pahat.

Setiausaha Kehormat Persatuan Sejarah Malaysia Batu Pahat 2008/2009

Tarikh dan Tempat Temubual: 10.00 pagi, 23 Mac 2009 di Pejabat Persatuan Sejarah Malaysia Batu Pahat.

  1. Tan Sri Ghazali Mohd. Seth – Lahir 1935

Bekas Panglima Angkatan Tentera Malaysia.

Anak kepada Dato. Mohd Seth dan adik ipar Tun Dr. Ismail

Tarikh dan Tempat Temubual: 9.00 pagi, 26 April 2009 di Pejabat Sekuriti KL Central.

Lain-lain Sumber

1. Siri Pengkisahan Sejarah Tokoh Wira Negara

Memorial Tun Hussein Onn

Arkib Negara Malaysia, Kuala Lumpur

12 Ogos 2009

2. Bicara Tokoh Tun Dr. Ismail

Galeria Perdana Memorial Tun Hussein Onn

Arkib Negara Malaysia

28 Februari 2008

3. Koleksi Gambar-gambar Tun Dr. Ismail Dato’ Abdul Rahman

Kompass Arkib Negara Malaysia

  1. Koleksi Ucapan dan Monograf Tun Dr. Ismail Dato’ Abdul Rahman

Arkib Negara Malaysia

Lagenda Sejarah Muar

2 comments
Lagenda Sejarah Muar

Dari Sejarah Lisan dan Sastera Rakyat Orang Sakai Atau Melayu Asli


Dalam lagenda atau catatan penceritaan purba seperti mitos dan legenda ada mencatatkan prihal Muar yang pada ketika itu dikenali sebagai Kole, Kouli dan Cole. Kouli ada dalam catatan India tetapi kepastiannya sebagai Muar masih dipersoalkan oleh beberapa sarjana dan pakar sejarah. Dalam buku hikayat mitos atau lagenda Melayu iaitu dalam Hikayat Merong Mahawangsa dan Hikayat Malim Deman dan dalam buku sejarah At Tarikh Negeri Kedah ada juga disebut tempat bernama Muar. Catatan Cina juga ada menukil mengenai Cole. Apa pun kita biarkan pakar sejarah menentukannya apabila bukti sainstifik diperolehi.

Dalam tulisan ini Kouli buat sementara ini dirujuk sebagai Muar kerana ada catatan daripada sejarah lisan atau sejarah rakyat Kouli itu daripada perkataan Kuala yang dikenali oleh orang sakai atau orang asal (sakai laut dan sakai darat). Mereka mengatakan sebelum Muar bernama Muar , Muar bernama Teluk Dalam dan sebelum bernama Teluk Dalam, Muar dipanggil Kuala. Ini bermakna sebelum Muar bernama Muar, ia telah terkenal sebagai sebuah tempat bernama Teluk Dalam dan sebelum Teluk Dalam, Muar dikenali sebagai Kuala. Kepelatan orang asing terutama lidah India adalah munasabah untuk dipercayai atau disesuaikan hingga ia dikenali sebagai Kouli atau Kole.

Kerajaan Kouli berpusat di pergigian air atau pantai Teluk Dalam iaitu daratan Bakri Batu 2 ke Kaki Bukit Treh menjalur ke Kesang Tasek dan Sungai Mati. Di sebelah selatan menghala kaki Bukit Mor Parit Jawa. Bukit Pasir di Parit Bakar yang ada sekarang dikatakan asalnya sebuah pulau pasir yang terlongok daripada pasir dari hulu Sungai Muar dan tolakan arus air laut. Akhirnya ia membentuk pulau dan bukit pasir dan lama kelamaan bercantum dan menjadi daratan. Tanah daratan ini semakin lama semakin menjulur ke luar beberapa ribu tahun sehinggalah sebagaimana yang terdapat pada hari ini. Proses ini masih terus berlaku. Daratan yang ada sekarang yang melunjur ke pantai dari Bakari Batu 2 atau Tanah Perkuburan Bakri Batu 2 itu merupakan lautan pada zaman dahulu.

Ketika Haji Mohd Noh bin Lebai Haji Mohamad (1850-1923) seorang saudagar raja Cerebon membuka Bakri yang pada asalnya dikenali sebagai Kampung Jawa pada tahun 1869, beliau ada mencatatkan (Syair Orang Jawi, 1903) bahawa kawasan Batu 2 hingga ke Pekan Muar atau Kuala Bentayan merupakan paya atau tanah rendah sentiasa berair. Air pasang boleh naik sampai ke Bakri Batu 3. Mereka bersampan membawa masuk barang keperluan orang-orang Jawa, kaum kerabat Jawanya dari Cerebon di pedalaman setelah melurus dan meletakkan ban atau benting di kiri kanan anak sungai yang terkenal sebagai sungai Bentayan itu.

Dari Bakri Batu 2 ke Bakri Batu 3, kawasan itu didiami oleh anak-buah dan kaum kerabatnya yang berasal daripada Kerabat diraja Melayu Pagoh. Orang Pagoh juga dikatakan berasal dari persemendaan keturunan sultan Melaka dengan kerabat diraja Pahang. Haji Mohd Noh sendiri telah beristerikan anakanda Tun Mansor bin Tun Ali Bendahara Pahang dan telah dikurnia Sungai Raya. Haji Mohd Noh telah menggalakkan mereka berpindah ke Bakri dari Pagoh ketika diburu oleh orang suruhan Sultan Ahmad Pahang, kekanda kepada Tun Mansor yang menuduh Tun Mansor dengan pengikutnya ingin memberontak. Mereka mempercayai kawasan Bakri sesuai untuk dihuni dan didiami mereka kerana mereka percaya tapak itu adalah bekas tapak kota kerajaan Melayu purba (Kouli) mengikut petunjuk ahli para normal atau pawang diraja mereka. Banyak juga orang-orang Pahang telah tinggal di Pekan Muar dan Padang dan bersemenda dengan kaum kerabat Orang Kaya Muar yang berketurunan Melayu Bugis Campa kerana mereka juga mempunyai pertalian darah dengan mereka.

Hal mengenai Parit Jawa pula, pada zaman dahulu adalah lautan dan pantainya terletak di kaki Bukit Mor juga ada tercatat dalam Sejarah Pembukaan Parit Jawa ( Syair Abd Rahman, 1909) dan juga tercatat dalam Buku Hikayat Ibrahim Munshi (1871). Tanah-tanah lumpur dan kelodak yang dibawa turun oleh Sungai Muar akhirnya membentuk daratan yang begitu subur. Kawasan ini pernah suatu ketika dahulu dikenali sebagai Padang kerana tanah pamahnya yang rata dan meluas saujana mata memandang. Di puncak Bukit Mor pernah tercatat terdapat istana raja Melayu Cempa ketika kerajaan Melayu atau empayar Melayu Cempa berkuasa dahulu.

Mengikut tempuh waktu pula, Muar dikatakan dikenali disekitar abad ke 13 di zaman keagongan Majapahit. Teluk Dalam dalam zaman Hindu Budha sekitar abad ke 9 dan Kouli yang tercatat dalam kitab Hindu di antara abad pertama hingga ke 9. Kebudayaan Hindu meluas dan tersibar ke Asia Tenggara sejak abab ke 2 sebelum masihi. Apa yang hendak dicatatkan di sini meskipun para sarjana menganggapnya adalah dari sumber mitos yang tidak boleh dihujah dan bukan sebagai realiti adalah beberapa jangkaan seperti nama Muar yang tersebut di atas dan beberapa peristiwa daripada sejarah lisan mahupun sastera rakyat berkenaan kewujudan Muar. Ketepatan mahupun realitinya kita biarkan saja para pakar mengkaji dan menelitinya. Mungkin pada hari ini kita tidak banyak ada kemudahan dan peralatan yang dapat mengesan dan mengesahkan lagenda atau mitos yang mungkin berasal dari realiti juga.

Mengikut sejarah, orang asli Melayu berasal dari pergunungan dan lembah di utara Thailand dan selatan Cina. Ada juga sejarah purba mencatat penghijrahan manusia dari pergunungan Himalaya di Utara India menyebar ke utara, ke barat, ke selatan dan ke timur dan sebagainya. Penghijarahan ke timur ini dipercayai melahirkan sebuah suku bangsa besar Melayu yang berkerajaan di Utara Thailand dan di Selatan China. Kemudian penghijrahan terus berlaku ke arah selatan melalui Segenting Kera dan Semenanjung Tanah Melayu dan terus bertebaran ke serata kepuluan di Lautan Hindi, Laut Selatan dan Lautan Pasifik hingga ke kepulauan Hawai dan pulau-pulau di barat Benua Amerika. Manakala penghijarahan suku bangsa Melayu ke sebelah barat pula merentasi Lautan Hindi sampai ke kepulauan Madagascar. Penghijarahan ini berlaku pada abad sebelum masihi dalam beberapa siri gelombang besar dan kecil hingga dibahagi oleh pakar sejarah mengikut beberapa zaman.

Berbalik mengenai penceritaan Muar terdapat mitos mengenai Si Tenggang yang di sumpah menjadi batu di kuala sungai Muar. Tempat ini dikenali sebagai Bukit Treh Muar. Pernah ahli sejarah mengkajinya dan mengakui perkataan treh itu bererti batu pejal keras yang asalnya terjadi dari cairan batu panas yang membeku pada darjah suhu yang sangat tinggi. Ia sangat keras dan dikenali sebagai batu treh dalam bahasa Melayu Asli (Orang Sakai Laut dan Sakai Darat). Batu ini dipuja dan dipercayai mempunyai kuasa ajaib dalam kepercayaan adat resam mereka.

Prihal orang sakai datang memuja batu treh yang dianggap suci termasuk kawasan terdapatnya batu treh, di Bukit Treh berakhir di sekitar 1930-an dan semenjak zaman Jepun tiada lagi kedengaran Orang Sakai Darat mahupun Sakai Laut datang lagi ke Bukit Treh Muar untuk memuja Batu treh mahupun roh nenek moyang. Ahli Persatuan Sejarah Muar sebelum merdeka sempat mencatat bahawa orang sakai ini percaya batu Bukit treh berasal dari langit atau batu yang terjadi hasil dari panahan petir. Mereka juga percaya Bukit Treh Muar berasal daripada sebuah kapal atau kapal Si Tenggang yang telah menderhaka kepada orang tuanya dan telah disumpah oleh ibunya menjadi batu. Kapal Si Tenggang telah tersadai dipukul ribut di tebing pantai dan dipanah petir hingga menjadi batu. Kedudukannya menghalang laluan air sungai Muar dan isi kandungannya telah menjadikannya membentuk sebuah bukit.

Lebih menarik lagi, komuniti orang sakai ini mengaku Si Tenggang adalah dari keluarga orang asli (orang sakai). Prihal kuasa sumpah menyumapah ini memang terkenal dan dipercayai dan banyak disebut dan diceritakan dalam sastera rakyat dan sejarah lisan. Kuasa jin, hantu dan syaitan dianggap begitu kuat dan sangat mempengaruhi kehidupan orang asli ini. Terdapat juga sejarah lisan dari kalangan mereka mengatakan bahawa pada suatu ketika di kaki Bukit Treh terdapat sebuah kuil Hindu yang besar diperbuat daripada emas yang dikumpulkan dari gunung ledang. Ramai penganut hindu dan sami mereka datang berkampung di kuil itu terlebih dahulu sebelum mendaki ke kuil suci mereka yang terdapat di puncak gunung Ledang. Kuil ini dipercayai telah terbenam atau tertimbus 100 kaki ke dasar pemukaan tanah sekarang berikutan berlakunya banjir besar di zaman dahulu. Orang asli percaya kuil itu masih ada lagi di dalam tanah di kaki Bukit Treh berdasarkan penceritaan Tok Batin atau pawang mereka.

Sejarah Muar memang begitu unik. Muar juga merupakan sebuah daerah di Johor yang memiliki banyak cerita lisan dan sastera rakyat di negara ini. Usaha mengkajinya masih terbatas. Dikesempatan akan datang, Tun Sheikh akan menulis serba sedikit mengenai Gunung Ledang yang dikenali sebagai Ophir dan pernah tercatat di dalam Kitab Taurat dan Zabur. Kajian lisan tempatan ada menceritakan sebuah kampong yang pernah didiami atau dibuka oleh orang bermata biru pada zaman dahulu kala dan hingga ke hari ini terdapat keturunan mereka yang telah berbaur dan bersemenda dengan pelbagai suku bangsa Melayu sehingga dikatakan mata biru mereka tidak berwarna biru lagi kecuali kelabu. Kampong yang dimaksudkan bernama Gemir atau Gemih yang terletak di kaki Gunung Ledang.

Oleh Tun Sheikh Engku Bendahara

Mitos Sejarah Tamadun Melayu

4 comments
Sejarah Tamadun Melayu Dari Sumber Lisan, Mitos & Lagenda

Asal Usul Melayu

Jika mengikut kajian saintifik mengenai sejarah tamadun Melayu, realitinya masih samar dan tidak mempunyai asas yang konkrit. Terdapat banyak sebab mengapa hujah atau fakta sains masih belum terpakai sebagai sumber sahih. Satu antarannya ialah tiada lagi bukti-bukti sainstifik didapati atau dijumpai kerana tidak dibuat dengan serius. Kita setakat ini hanya mengharapkan pakar dari luar iaitu pakar-pakar dari negara barat atau eropah. Majoriti mereka ialah bangsa bekas penjajah kita. Tentu sekali kencenderungan mereka tidak sepenuh hati dan ikhlas. Mereka yang ikhlas pula tidak mendapat kerjasama sesama mereka dan apabila kita mengajukan permohonan kita yang memerlukan perkhidmatan mereka, institusi yang mengawal mereka tidak mengizinkannya. Pendek kata, sesuatu ilmu atau jumpaan baru sama ada teknologi atau fomula mathematik, sains atau falsafah,sejarah dan sebagainya, kepada mereka adalah untuk manfaatkan bagi kepentingan diri mereka sendiri. Orang berilmu adalah tuan kepada orang yang tidak cerdik dan itu adalah sumpah dan prinsip hidup mereka.

Tun Sheikh terasa sudah begitu lama kita didiskriminasi tetapi bangsa kita senang pula begitu sebab mentaliti atau pemikiran kita sudah sekian lama diracuni sejak era atau zaman penjajahan beratus tahun dahulu. Jika kita menghayati sejarah Islam, ilmu dan tamadun islam diagih-agih dan tersebar di seluruh pelusuk dunia.Tiada penindasan dan penganiayaan. Hasil ciptaan atau penemuan baru dinikmati bersama. Sayangnya kerajaan kita tidak berminat dengan falsafah hidup dan hidup seharian secara Islam. Akibatnya, pelbagai ilmu dan teknologi rahsia kehidupan dimonopoli mereka dan kita dijadikan sebagai bangsa pengguna yang terpaksa membayar mereka. Dengan lain perkataan sebenarnya mereka menikmati kemewahan hidup hasil dari wang ringgit kita yang membeli kepakaran dan peralatan mereka.

Sehubungan dengan itu, Tun Sheikh ingin mencatat beberapa jumpaan berkaitan sejarah yang boleh membuka minda kita meskipun dari sumber lisan, mitos mahupun lagenda. Tun Sheikh yakin ada di antara anak cucu kita nanti akan dapat mengkajinya secara saintifik apabila kita telah berkemampuan. Jika kita tidak meninggalkan rekod dan catatan sejarah kebudayaan sejarah kita, lambatlah pula kuputusan kajian sains mereka kerana tiada maklumat pun mengenai sejarah kita.

Ketika Tun Sheikh menuntut di Universitas Indonesia suatu ketika dahulu, Tun Sheikh pernah didedahkan oleh para ahli arkeologi Indonesia mengenai Orang Wajak seusia Orang Peking tetapi dunia menolak dapatan mereka mentah-mentah kerana gagal membuktikan secara sainstifik. Mereka hanya menganggapnya sebagai hipotesis sahaja. Ujian atau kaedah sainstifik bagi membuktikan kesahihan pula dikawal oleh mereka.Perkara itu tengelam begitu sahaja.

Suatu pengalaman yang menarik ialah dapat melihat tengkorak Orang Wajak yang berusia puluhan ribu tahun itu. Oleh kerana tidak lengkap rangkanya dan tidak terjumpa hasil budaya lain termasuk kesinambungan atau pelanjutan kumpulan selepas Orang Wajak itu secara turutan kronologi maka sehingga ke hari ini ia hanya seperti misteri.Orang Wajak dikaji terus oleh pakar-pakar dari Barat tetapi belum satupun kesimpulan mengakui di Indonesia telah mempunyai tamdun tinggi dunia. Sebabnya tidak diumumkan kerana tidak mahu kelihatan dunia timur atau bangsa Melayu lebih bertamadun dari dunia barat.

Satu lagi pengalaman yang amat menarik ialah dapat melihat kerangka Nenek-moyang Toraja berusia 3500-5000 tahun yang diawet dengan begitu seni, rapi dan tinggi mutu budaya awetannya. Ini dinilai dengan melihat masih terdapat cebisan daging dan otot serta kulit yang masih terdapat pada tubuh manusia Toraja yang diawet itu. Ini membuktikan ilmu atau budaya mengawet manusia atau mayat manusia telah diamalkan dan membudaya dalam masyarakat Toraja. Siapakah mereka ini? Mereka dianggap sebagai datuk nenek moyang orang Sulawesi atau orang Bugis. Mereka mempercayai diri mereka adalah dari keturunan Nabi Sulaiman dan Balqis yang telah membawa diri mencari kehidupan di sebelah timur. Sayangnya kemahiran dan kepakaran dalam kebudayaan mereka mengawet mayat tidak diiktiraf oleh dunia barat. Mereka telah mengkaji Orang Toraja itu tetapi tiada sebarang keputusan, kenyataan dan kesimpulan dikeluarkan kecuali mengatakan itu adalah teknik baru yang ditiru dari orang barat. Padahal hingga ke hari ini belum ada lagi bukti kedapatan orang barat mati dan mahir mengawet kecuali yang mati terbenam dalam salji atau ais.

Terdapat pula maklumat dan rekod di zaman kecemerlangan tamadun Mesir dengan raja-raja hebatnya yang terkenal sebagai Firaun. Raja-raja Firaun telah memperkenalkan budaya mengawet mayat yang dibungkus dengan kain dan rempah-ratus. Anggota dalaman dibuang atau dikeluarkan terlebih dahulu. Jika mengikut ahli sejarah, budaya mummy ini dilakukan sekitar tahun 2500 sm. Rekod Mesir purba mencatat bahawa rempah ratus dibawa dari kepulauan timur jauh. Adakah ini ada kaitan hubungannya dengan kebudayaan orang Toraja? Ahli sejarah dan para sarjana Barat tidak bersedia mengaitkan kebudayaan ini tetapi mungkin anak cucu kita nanti akan berjaya membuktikannya pada suatu hari nanti.

Sejarah moden kita hanya mencatat budaya dan tamadun Melayu bermula sekitar awal abad pertama. Ini pun masih disangsikan oleh para sarjana Barat. Mereka tidak mempercayai sumber lagenda dan mitos yang begitu banyak di Nusantara berkenaan rumpun Melayu yang memiliki banyak persamaan budaya dan asal-usul penempatan. Sejarah Melayu Melaka hanya dipersetujui bermula pada 1400 dan ditawan pada tahun 1511. Padahal jika mengikut perkiraan dan bukti-bukti tempatan, tamadun Melayu Melaka telah bermula sejak 1262 atau mungkin lebih awal lagi. Tetapi bagaimana pula dengan terdapatnya catatan kedudukan gunung Ledang di dalam Zabur dan Taurat yang dirahsiakan oleh padri-padri otodok mereka kerana gunung Ledang adalah mercu tanda tanah timbunan emas yang akan digunakan untuk perjuangan agama di akhir zaman sebagaimana dalam kitab suci mereka dan penceritaan Israeliat itu?

Insyaallah Tun Sheikh akan nukilkan hal ini dilain kesempatan. Ini telah disahkan oleh Pop Besar Rom Itali. Tun Sheikh menemui hal ini ketika sama-sama mengkaji sejarah Muar ketika menjalankan projek sejarah dari sumber lisan, mitos dan lagenda bersama Yayasan Warisan Johor pada awal 2002 dahulu. Tujuannya adalah untuk sama-sama kita fikirkan asal-usul Melayu kita. Melayu yang diperlekeh oleh pemimpin kita sendiri kerana itulah strateji tersirat penjajah Barat yang datang ke sini dengan misi suci agama dan misi untuk mencari kekayaan. Mereka juga membuat perancangan sehingga Melayu dibodohkan oleh orang Melayu sendiri melalui pemimpin Melayu yang telah mereka racuni dengan pemikiran Barat.

Oleh Tun Sheikh Engku Bendahara
 
Copyright 2009 Sejarah
BloggerTheme by BloggerThemes | Design by 9thsphere