Meninjau
Sejarah Dari Perspektif Kerabat
Terpinggir
Tun Sheikh masih ingat pesanan
Allahyarham Cikgu Shaharum Hussein seorang tokoh sejarawan dan budaya Johor.
Beliau memesan supaya kita mencatat dan menulis apa yang terlintas mengenai
sastera, sejarah dan budaya atau apa sahaja yang terilham agar tidak hilang
begitu sahaja apabila kita meninggal dunia atau terhapus kerana kelupaan. Biar
orang yang pakar di kemudian hari mengkajinya atau setidak-tidaknya hasil dari
catatan kita akan dapat membantu mereka mengembangkannya, membuat penyelidikan
atau mencetuskan ilham yang baru yang lebih otentik mengikut kepakaran dan
kemudahan atau fasiliti canggih yang dimiliki mereka.
Hal ini memang ada kebenarannya
kerana baru-baru ini Tun Sheikh menerima beberapa pertanyaan sama ada meminta
bantuan mahupun menambah tokok terhadap fakta sejarah tokoh dan tempat yang
pernah Tun Sheikh tulis daripada generasi muda & juga daripada ahli
keluarga yang ingin menyelidik susur galur keturunan mereka. Kerabat Temenggong
Muar misalnya sangat berterima kasih kepada Tun Sheikh kerana menulis biografi
ringkas Wan Idris bin Wan Ibrahim, bekas menteri besar Johor yang amat kurang catatan rekod mengenai
sejarah dan sumbangan beliau dalam kerajaan negeri Johor. Mereka berterima
kasih kerana mendapat pencerahan dan idea mengapa keturunan Temenggong Muar
seolah-olah dianaktirikan. Pada hal Temenggong Muar mempunyai daulat tersendiri
kerana mempusakai tanah jajahan dan pemerintahan sendiri seperti kuasa otonomi
yang dianugerahkan oleh Sultan Melayu Johor-Riau dan Pahang.
Di bawah ini sukalah Tun Sheikh
memuat turun jawapan yang pernah Tun Sheikh berikan kepada ahli waris Orang
Kaya Muar yang telah terpinggir yang berminat menyelidiki asal-usul keturunan
mereka. Bagi Tun Sheikh keturunan Orang Kaya Muar juga mempunyai keunikan dalam
memainkan peranan memajukan Muar dan mereka juga mempunyai daulat tradisional
kerana kawasan Padang Muar adalah kurnia daripada sultan Melaka kepada putera
keturunan Melayu Bugis Campa. Mereka dikurniakan daerah dan sekeliling kawasan
Bukit Mor Muar kerana keturunan mereka pernah menguasai alam Melayu Nusantara
sebelum kewujudan Kesultanan Melaka. Raja Melayu Campa ini pada suatu ketika
dahulu pernah dilagendakan berkerajaan di Muar tetapi masih belum dapat
dipastikan lokasinya yang tepat. Artifak tertua yang ada sedikit kaitan
dengannya adalah terhadap ‘gendang dongsong’ yang dijumpai dari dasar Sungai
Muar. Terdapat juga beberapa catatan hasil kajian lisan terhadap kebudayaan
orang sakai atau orang asli Muar yang mengatakan kerajaan Muar Tua/purba pernah
dikenali sebagai Kouli yang perkataan Melayu asalnya ialah Kuala, Kole dan Kouli. Di Muar juga terdapat cerita lisan,
dogeng, mitos dan lagenda mengenai budaya dan kehidupan masyarakat silam
seperti Hikayat Malim Dewa, Hikayat Puteri Gunung Ledang (visi Jawa), Cerita Si
Tanggang (visi orang Asli) dan lain-lain.
Jawapan Tun Sheikh terhadap beberapa
pertanyaan dari keturunan Orang Kaya Muar adalah seperti berikut:
“MKsalam
wbt., Sy amat berterima kasih di atas emel tuan.
Dalam kajian sy bersama Persatuan Sejarah Malaysia Muar & Yayasan Warisan Johor melalui Sejarah Lisan/menemubual kaum keluarga & kerabat berkaitan tokoh (Hj Md Noh) & Kg Bakri dan melalui beberapa dokumen/rekod sejarah yang amat terhad, sy tidak menjumpai nama Pandak Yahya kecuali beberapa tokoh Muar yang banyak menggunakan gelaran Hj Long.
Md Noh bin Lebai Hj Muhamad ialah peneroka Bakri pd tahun1869 & peneroka Kg Sg Raya Bukit Pasir (*1881). Beliau lahir di Ceribon pd 1850 & meninggal *1923 di Bakri, adalah orang Jawa-Arab dari keturunan Raja Ceribon/Sunan Gunung Jati (Wali Songo). Sg Raya dikurniakan kpd Hj Md Noh oleh Kerabat Diraja Pagoh utk diterokai oleh orang Jawa yang diketuainya setelah beliau bernikah dgn Wan/Tun Hawa puteri Engku Muda Mansor. Engku Muda Mansor ialah adinda Sultan Ahmad Pahang tlh menikahkan anakanda beliau dlm usaha mencari pengaruh & sumber dana kewangan utk memberontak menentang kekanda beliau yg mungkir janji.
Hj Long anak kepada Hj Md Noh jadi Naib Penghulu Bakri sekitar 1915-1941 tetapi tidak ditauliah oleh Sultan Johor kerana sebab-sabab dasar & politik Johor ketika itu.Beliau berkhidmat dengan Orang Kaya Muar (Orang Kaya Yusuf) dan selepas Perang Jepun anak Orang Kaya Yusuf bernama Hj Abd Kadir bekas Askar Sultan (JMF) dijadikan Ketua Kg Bakri (*1946-1956).
Hj Abd Kadir adalah biras & sahabat kepada Md Yasin JMF bin Hj Long kerana Md Yasin JMF bernikah dgn Cik Kalsom, adik isteri Hj Kadir. Mereka berdua pernah berkhidmat dalam JMF & selepas bersara, mengetuai Kumpulan Harimau yang sangat terkenal dan digeruni ketika itu. Kumpulan Harimau ialah Kongsi Gelap Melayu bandar Muar naungan Sultan Ibrahim. Kumpulan Harimau diasaskan oleh Hj Abdullah Taiko iaitu datuk Md Yasin JMF sebelah ibu pd tahun *1890 dan dibubarkan oleh Md Yasin JMF pd 1949 (ketua mengikut urutan ialah Abdullah Taiko, kemudian anaknya Wak Mian, Hj Kadir bin Hj Yusuf & Md Yasin JMF) .
Sy tertarik dengan nama Kadir dan Busu Mon kerana pernah timbul dalam kajian kami tetapi sy tidak pasti adakah mereka orang yg sama. Hj Abd Kadir & Busu Mon ada pertalian saudara kerana mereka adalah keturunan Orang Kaya Muar. Ini termasuklah Tan Sri Kadir Samsudin & isteri. Sehubungan itu sy percaya Pandak Yahya ada pertalian saudara dengan Orang Kaya Muar dan berketurunan daripada Orang Melayu Bugis Campa yang terkenal memerintah Padang/Muar.
Dalam kajian sy bersama Persatuan Sejarah Malaysia Muar & Yayasan Warisan Johor melalui Sejarah Lisan/menemubual kaum keluarga & kerabat berkaitan tokoh (Hj Md Noh) & Kg Bakri dan melalui beberapa dokumen/rekod sejarah yang amat terhad, sy tidak menjumpai nama Pandak Yahya kecuali beberapa tokoh Muar yang banyak menggunakan gelaran Hj Long.
Md Noh bin Lebai Hj Muhamad ialah peneroka Bakri pd tahun1869 & peneroka Kg Sg Raya Bukit Pasir (*1881). Beliau lahir di Ceribon pd 1850 & meninggal *1923 di Bakri, adalah orang Jawa-Arab dari keturunan Raja Ceribon/Sunan Gunung Jati (Wali Songo). Sg Raya dikurniakan kpd Hj Md Noh oleh Kerabat Diraja Pagoh utk diterokai oleh orang Jawa yang diketuainya setelah beliau bernikah dgn Wan/Tun Hawa puteri Engku Muda Mansor. Engku Muda Mansor ialah adinda Sultan Ahmad Pahang tlh menikahkan anakanda beliau dlm usaha mencari pengaruh & sumber dana kewangan utk memberontak menentang kekanda beliau yg mungkir janji.
Hj Long anak kepada Hj Md Noh jadi Naib Penghulu Bakri sekitar 1915-1941 tetapi tidak ditauliah oleh Sultan Johor kerana sebab-sabab dasar & politik Johor ketika itu.Beliau berkhidmat dengan Orang Kaya Muar (Orang Kaya Yusuf) dan selepas Perang Jepun anak Orang Kaya Yusuf bernama Hj Abd Kadir bekas Askar Sultan (JMF) dijadikan Ketua Kg Bakri (*1946-1956).
Hj Abd Kadir adalah biras & sahabat kepada Md Yasin JMF bin Hj Long kerana Md Yasin JMF bernikah dgn Cik Kalsom, adik isteri Hj Kadir. Mereka berdua pernah berkhidmat dalam JMF & selepas bersara, mengetuai Kumpulan Harimau yang sangat terkenal dan digeruni ketika itu. Kumpulan Harimau ialah Kongsi Gelap Melayu bandar Muar naungan Sultan Ibrahim. Kumpulan Harimau diasaskan oleh Hj Abdullah Taiko iaitu datuk Md Yasin JMF sebelah ibu pd tahun *1890 dan dibubarkan oleh Md Yasin JMF pd 1949 (ketua mengikut urutan ialah Abdullah Taiko, kemudian anaknya Wak Mian, Hj Kadir bin Hj Yusuf & Md Yasin JMF) .
Sy tertarik dengan nama Kadir dan Busu Mon kerana pernah timbul dalam kajian kami tetapi sy tidak pasti adakah mereka orang yg sama. Hj Abd Kadir & Busu Mon ada pertalian saudara kerana mereka adalah keturunan Orang Kaya Muar. Ini termasuklah Tan Sri Kadir Samsudin & isteri. Sehubungan itu sy percaya Pandak Yahya ada pertalian saudara dengan Orang Kaya Muar dan berketurunan daripada Orang Melayu Bugis Campa yang terkenal memerintah Padang/Muar.
Salasilah
mengenai Orang Kaya Muar boleh tuan dapati dlm beberapa penerbitan di
Perpustakaan Yayasan Warisan Johor & juga ada dalam simpanan Pengerusi
Persatuan Sejarah Malaysia Muar, Cikgu Hj Khamis bin Joned. Utk makluman tuan PM
Dato' Najib & Dato' Hishamudin juga mempunyai talian darah keturunan Melayu
Bugis Campa kerana ibu mereka adalah anak kpd Tan Sri Noah Umar dari keturunan
Orang Kaya Muar. Begitu juga dgn MB Johor Dato' Khalid & Dato' Ghani
Othman.
Sy
amat menggalakkan tuan membuat kajian lanjut mengenai datuk tuan kerana banyak
perkara penting akan terbongkar sama ada politik, diskriminasi dsb &
akhirnya kita akan dpt menambahkan fakta dasar & kebijaksanaan keturunan
temenggong sehingga berjaya menjadi sultan & memajukan rakyat & negeri
Johor. Setidaknya kita akan dpt menambah fakta utk sejarah Muar sdn kerana Muar
sangat unik dlm sejarah & kebudayaan Melayu. Keturunan Orang Kaya Muar
& peranan orang Jawa sangat banyak memainkan peranan sejak dahulu sehingga
sekarang.
Selamat berusaha & sy sarankan
tuan menulis dapatan/hasil penyelidikan tuan di internet agar boleh diakses
oleh orang lain sekaligus menunaskan pengembangan & fakta-fakta baru yg
akhirnya membantu ahli & pakar melakukan kesinambungan kajian sejarah
mereka. Sekian. terima kasih.”
Dikesempatan akan datang Tun Sheikh akan menulis berkenaan
keturunan Dato’ Naning yang telah terpinggir akibat politik Inggeris ketika
menjajah Melaka. Beliau telah bercerita mengenai sejarah Naning dalam dimensi
alam realiti dan kerohanian.
Oleh Tun Sheikh Engku Bendahara
Kota Melaka 9.10.2013
